วันจันทร์ที่ 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2553

646. ในเวชปฏิบัติมีการส่ง ANA บ่อยๆ จะมีหลักการแปลผลอย่างไรบ้าง

ในเวชปฏิบัติมีการส่ง ANA บ่อยๆ จะมีหลักการแปลผลอย่างไรบ้าง?


Antinuclear antibodies(ANA,ANF)
Anti-nuclear antibodies(ANA) หรือ Anti-nuclear factor(ANF) เป็น autoantibodies ที่ประกอบด้วย antibodies หลายชนิด ทำปฏิกิริยากับ nuclear antigen ของคนและสัตว์หลายชนิด ส่วนใหญ่ ANA เป็น immunoglobulin ชนิด IgG และ IgM แต่อาจจะพบเป็น IgA บ้าง
การตรวจ ANA โดยวิธี Immunofluorescent
ใช้ tissue section ของสัตว์ เป็น antigen(ที่นิยมใช้ คือ ตับหนู และเชื้ออะมีบา Critidia cruzii) ฉะนั้นจึงใช้หา antibodies ต่อ antigen ได้ทั้งหมด
เมื่อดูการติดสีเรืองแสงที่นิวเคลียสของเซลล์ ถ้าให้ผล positive ควรทำ titer ต่อ โดย dilute serum เป็น 1:20, 1:40, 1:80 ฯลฯ และอ่าน titer สุดท้ายที่ให้ผล positive
การติดสีนิวเคลียสจะมีหลายแบบ แต่ที่สำคัญ มี 4 แบบ คือ
1. Peripheral(shaggy) จะติดสีที่ขอบของนิวเคลียส เกิดจาก antibody ต่อ DNA พบในเฉพาะ SLE
2. Homogeneous(diffuse) เห็นการเรืองแสงสม่ำเสมอทั่วทั้งนิวเคลียส
3. Speckled type เกิดจาก antibody ต่อ saline-extractable nuclear antigen(anti-Sm, anti-RNP) พบมากใน rheumatoid arthritis, liver disease จะเห็นเป็นจุดเล็กๆ ทั่วทั้งนิวเคลียส
4. Nucleolar type เกิดจาก antibody ที่ทำปฏิกิริยาเฉพาะ nucleolar(anti-nucleolar RNA) พบได้บ่อยใน scleroderma และ sjogren's syndrome จะเห็นจุด 1-3 จุดเฉพาะในนิวเคียสเท่านั้น
Antibodies ต่อ nuclear antigen แบ่งได้เป็น
1. Antibody ต่อ DNA
1.1 antinative or double stranded DNA (ds-DNA)
type : peripheral
disease : SLE
1.2 antibody ต่อ single stranded DNA(ss-DNA) และ double stranded DNA (ds-DNA)
type : peripheral
disease : SLE, other connective tissue diseases
2. antibody ต่อ deoxyribonucleoprotein (DNP, DNA-histone complex)
type : homogeneous
disease : SLE, drug induced SLE
3. antibody ต่อ extractable nuclear antigen(ENA, non-histone complex)
3.1 Sm (smith) : RNA-ase resistant
type : speckled,thready
disease : SLE
3.2 Ribonucleoprotein(RNP) : RNA-ase & trypsin sensitive
type : speckled
disease : mixed connective tissue diseases(MCTD), scleroderma,less in SLE
3.3 SS-A
type : ANA negative
disease : Sjogren's syndrome(SS)
3.4 SS-B
type : speckled
disease : Sjogren's syndrome(SS)
3.5 Scl-70
type : speckled
disease : Scleroderma(Scl)
4. antibody ต่อ nucleolar (4-6 S RNA) Ag
type : nucleolar
disease : progessive systemic sclerosis,Sjogren's syndrome, SLE
การแปลผล
1. ซีรั่มที่ให้ผล positive 1:10 ถือว่ามีนัยสำคัญ
2. เป็นการทดสอบที่มีความไวสูงแต่มีความจำเพาะต่ำ เพราะพบในโรคอื่นๆที่ ได้นอกจาก SLE ในคนปกติให้ผล positive 3%
3. ถ้าตรวจพบผู้ป่วย ANA titer สูงกว่า 80 หรือสูงกว่าก็เป็นเครื่องบ่งชี้ได้ว่าเป็น active SLE
4. ถ้า titer ระหว่าง 10-40 ถือว่ามีนัยสำคัญ แต่อาจพบได้ในผู้ป่วย rheumatoid arthritis หรือ scleroderma
5. ANA เป็น Ab ต่อ Ag หลายชนิดในนิวเคลียส เพราะฉะนั้นจึงพบหลายแบบพร้อมกันได้ และแต่ละแบบจะมี titer ต่างกันไป เช่น homogeneous type อาจจะบดบัง speckled ไว้ใน titer ต่ำๆ ซึ่งถ้าทำซีรั่มให้เจือจางมากอาจเห็น speckled ได้
6. ถ้าผล negative หรือ titer ต่ำ โดยมีอาการบ่งชี้ว่าเป็น SLE ก็ควรเปลี่ยน substrate ที่ใช้ หรือจะหา specific Ab และปริมาณของ Ab โดยวิธีอื่น เช่น radioimmunoassay หรือ immunodiffusion
7. ใช้ติดตาม activity ของโรคได้ ANA จะให้ผลpositive ในผู้ป่วย SLE ถึง 98% และมี titer สูง อาจเป็น mixed type คือพบหลายแบบพร้อมๆกัน ถ้าผลANA negative ไม่น่าจะวินิจฉัยเป็น SLE โดยมีข้อแม้ว่าต้องแปลผลร่วมกับอาการเสมอ และมองหาสาเหตุที่ทำใหเกิดผลลบเทียม (seronegative)
8. สาเหตุของ seronegative อาจเป็นเพราะ
8.1 Antibody อาจจะเกิด granulocyte specific คือ ให้ผลบวกเฉพาะ granulocyte Ag เท่านั้น ซึ่งถ้าใช้ตับหนูจะให้ผลลบ
8.2 Cryoprecipitation ถ้าในซีรั่มมี cryoglobulin เกิดการตกตะกอนในตู้เย็น ทำให้ ANA ติดไปด้วย จึงไม่สามารถตรวจพบ ANA ได้
8.3 ระยะเวลาของโรคสั่น อาจยังตรวจไม่พบ Ab และการรักษาด้วย corticosteroid อาจทำให้ ANA ให้ผลลบได้


http://www.medtechzone.com/data/sero/ANA.php
http://www.medscape.com/viewarticle/516643_3

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น